Okres zimy jest bardzo trudny i uciążliwy dla osób pracujących na otwartej przestrzeni.
Wiąże się to często z minusową temperaturą, porywistym wiatrem oraz dużą wilgotnością powietrza. Istotne dla pracowników jest wówczas wyposażenie w odpowiedni ubiór (odzież roboczą, obuwie) oraz zabezpieczenie odpowiedniego miejsca do ogrzania się. Jeżeli jest to możliwe, pomieszczenie to powinno mieć powierzchnię conajmniej 8 m 2, o minimalnej temperaturze 16 °C. Jeżeli nie ma takich możliwości, to pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom źródło ciepła np. koksownik.
Dzisiaj chciałbym jednak przybliżyć Czytelnikom zasady przydziału pracownikom odpowiedniego posiłku profilaktycznego oraz ciepłego napoju. Co do doboru odzieży roboczej, dużą autonomię mają pracodawcy, ale w przypadku posiłków profilaktycznych i ciepłych napojów na straży interesów pracowników stoi ustawodawca. Zagadnienie to jest szeroko opisane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. (Dz. U. z dnia 30 maja 1996 r.). Poniżej przedstawiam zasady obowiązujące pracodawcę w tym zakresie:
1) posiłki wydawać należy pracownikom wykonującym na otwartej przestrzeni w okresie zimowym prace związane z wysiłkiem fizycznym, wiążącym się w ciągu zmiany roboczej z efektywnym wydatkiem energetycznym organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet. Za zimowy uważany jest okres od 1 listopada do 31 marca;
2) posiłki powinny być wydawane jako jedno danie gorące w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3–4 godzinach pracy;
3) napoje należy udostępniać pracownikom w ciągu całej zmiany roboczej;
4) pracodawca musi zapewnić napoje gorące pracownikom pracującym przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C, najczęściej pod postacią wszelkiego rodzaju herbat, kawy zbożowej, mleka itp;
5) posiłki i napoje należy wydawać pracownikom podczas wykonywania prac w uzasadniających to warunkach, opisanych powyżej;
6) stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania i warunki uzasadniające zapewnienie posiłków, pracodawca ustala w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli w danym zakładzie pracy nie działa związek zawodowy – po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników;
7) pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki higieniczno-sanitarne do przygotowywania oraz spożywania posiłków i napojów;
8) pracownikom nie jest należny ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje;
9) jeżeli rodzaj wykonywanej pracy lub względy organizacyjne uniemożliwiają pracodawcy wydawanie posiłków, może zapewnić w czasie pracy:
– możliwość korzystania z takich posiłków w punktach gastronomicznych;
– przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych uprzednio produktów.
Należy zwrócić szczególną uwagę, że otrzymywanie posiłków i/lub napojów nie jest związane z pełnionym stanowiskiem, ale z warunkami, w jakich pracownik wykonuje swoją pracę, oraz poniesionym w jej trakcie wydatkiem energetycznym.
