Ceglany dom przy ul. Gdańskiej 40, wyglądający niepozornie na tle pobliskiej Galerii Kociewskiej, jest ostatnim fragmentem potężnego niegdyś zespołu fabrycznego. Zbudowano go jako budynek biurowy, należący do przedsiębiorstwa Königliche Maschinenbauanstalt zu Dirschau, prekursora rewolucji przemysłowej w naszym mieście.
Królewski Zakład Budowy Maszyn wyprzedził o kilka lat budowę kolei i mostu przez Wisłę w Tczewie. Spiritus movens przedsięwzięcia był inżynier H. W. Krüger z Poczdamu (1817-1867), absolwent Instytutu Przemysłu w Berlinie, który przez wiele lat pracował w Anglii, w Sharp, Roberts & Comp. W roku 1846 przedłożył pruskiemu ministrowi finansów Flottwellowi obszerny plan założenia odlewni żeliwa razem z zakładem budowy maszyn, głównie dla budowy lokomotyw, wraz z prośbą o wsparcie realizacji. Składający propozycję, oparł swój plan na rozpoczętej budowie kolei żelaznej do Królewca, dla której na koszt państwa wykonany zostanie ważny most wiszący przez Wisłę pod Tczewem. Konieczne dla tej budowy elementy żelazne powinny być pierwszymi dostawami planowanego zakładu, którymi spłacane byłyby sumy pożyczek udzielonych przez ministerstwo finansów na jego otwarcie. Minister okazał się sprawie przychylny, uczynił jednakże warunek, że zakład powinien być wybudowany w pobliżu Tczewa. Dodatkowo Krüger miał wskazać kilku inwestorów, którzy wnieśliby udział co najmniej 50 000 talarów, wówczas ministerstwo wniosłoby taką sama kwotę. Po tym jak Krüger długo czynił bezskuteczne starania, udało mu się w końcu znaleźć ofertę, która daleko przekroczyła jego oczekiwania. Uzyskał on mianowicie wsparcie Königliche Seehandlung, którego szef, minister Rother, żywo zainteresował się przedsięwzięciem. Oświadczył jednak, że przedsięwzięcie może być rozpoczęte z funduszem nie mniejszym niż 250 000 talarów. Z sumy tej Seehandlung zadeklarował 100 000 talarów; bracia Oppenfeld, właściciele Huty Laura na Górnym Sląsku, 50 000 talarów; radcy handlowi Behrend i Witt z Gdańska także 50 000 talarów. Brakujące 50 000 talarów udzieliło, jako wolnej od odsetek zaliczki, ministerstwo finansów, pod warunkiem, że wszystkie dostawy będą realizowane po obowiązujących w Berlinie cenach. Z Krügerem zawarty został kontrakt, który przyznawał mu jako kierownikowi technicznemu 25% czystego zysku jako dochód, które gwarantowałby mu minimum 2000 talarów. Pozostała część zysku powinna zostać zaksięgowana jako uzupełnienie kapitału przedsiębiorstwa do czasu, aż spłacona zostanie suma udzielonej przez ministerstwo finansów zaliczki i uzupełniony zostanie określony na ćwierć miliona kapitał założycielski. Z niego 170 000 talarów ma zostać przeznaczonych na budynki, maszyny i urządzenia pomocnicze, podczas gdy 80 000 talarów ma służyć jako kapitał obrotowy. Dodatkowo, aby przeciwdziałać nadmiernemu rozrostowi przedsięwzięcia, postulowano, że suma 250 000 talarów nie może nigdy zostać przekroczona przez rozbudowę zakładu.
Rzeczywistość nie okazała się tak pomyślna jak zakładano, niepewna sytuacja polityczna zniechęciła prywatnych inwestorów. Jako jedyny środki na budowę zakładu wyłożyło Königliche Seehandlung, co znamienne, nie tylko dla doraźnego wsparcia budowy kolei, ale także „w interesie tamtejszej prowincji”, co przedstawił w swoim memoriale z czerwca 1847 roku szef Instytutu Christian von Rother:
Jako nowe przedsięwzięcie przemysłowe, w którym obecnie bierze udział Seehandlung [Institut], wymienić należy Zakład Budowy Maszyn w Tczewie. Zakład ten nie powstał jedynie dla wielkiej budowy tamże mostu przez Wisłę i przez Nogat w Malborku oraz dla budowy Kolei Wschodniej o decydującym znaczeniu, lecz także w ogólności, w istotnym interesie tamtejszej prowincji, w której na wielką skalę brakuje jeszcze zakładów budowy maszyn. Pomimo to, że Królewskie Ministerstwo Finansów zdecydowało się wesprzeć stworzenie zakładu w Tczewie poprzez przyznanie wolnej od podatku, spłacanej stopniowo robotami zaliczki w wysokości 50 000 talarów z królewskiego funduszu budowy mostów, nie udało się zebrać brakującego prywatnego kapitału, potrzebnego do założenia i prowadzenia zakładu, to Seehandlung [Institut] wobec wszechstronnych nacisków nie mógł uchylić się od uczestnictwa. Został on na mocy najwyższego rozkazu z dn. 19 czerwca b.r. upoważniony do wspólnego założenia zakładu w zjednoczeniu z osobami prywatnymi oraz zobowiązany do wyłożenia połowy środków na założenie i prowadzenie zakładu. Niezbędne budynki są już ukończone i regularna eksploatacja zostanie rozpoczęta najpóźniej 1 lipca b.r.
Działalność Królewskiego Zakładu Budowy Maszyn w Tczewie została odnotowana w zestawieniu danych berlińskiego biura statystycznego za rok 1849. Można tam znaleźć między innymi, że zakład był jednym z 16 działających w prowincji pruskiej, w tym jednym z 5 w regencji gdańskiej, i zatrudniał 60 pracowników. Ponadto zakład posiadał maszynę parową o mocy 16 KM, jedną z 23 funkcjonujących wówczas w regencji gdańskiej. Wkrótce jednak, jak informuje rocznik statystyki urzędowej państwa pruskiego, budowa Kolei Wschodniej została zawieszona, a Zakład Budowy Maszyn w Tczewie przejęło Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Robót Publicznych. Do końca roku 1848 zainwestowało w niego dalszych 48 000 Kthlr (królewskich talarów) co odszukać można w dodatku do memoriału ministra von Heydta z 29 sierpnia 1849 r., dotyczącego wykorzystania funduszu kolejowego. Więcej szczegółów o „wtopieniu” w zakład funduszy Seehandlung znaleźć można w sprawozdaniu komisji do sprawdzenia budżetu państwa za rok 1851, wygłoszonym przed parlamentem przez Otto von Bismarcka 20 marca 1851:
Zakład Budowy Maszyn w Tczewie razem z trzema piecami został założony w 1846 dla przygotowywanej budowy Kolei Wschodniej, przy czym Seehandlung wniosło udział w wysokości 100 000 Kthlr. W następstwie ustawy połączonego parlamentu budowa kolei Wschodniej została wstrzymana. Udziały Seehandlung zostały przez Ministerstwo Handlu i Przemysłu, które przejęło zakład, zaspokojone w ten sposób, że z wartości księgowej zakładu, wynoszącej w końcu roku 1849 jeszcze 75 585 Kthlr, 20 762 Kthlr zaliczone zostało jako strata.
Kontynuacja budowy Kolei Wschodniej i stworzenie elementów stalowych mostu wiślanego pozwoliła na pełne rozwinięcie możliwości produkcyjnych zakładu, realizowanych przy imponującym zatrudnieniu, o czym informowała prasa fachowa w regularnie zamieszczanych raportach o eksploatacji zakładów hutniczych w państwie pruskim (1 cetnar pruski równy był do roku 1858 51.45 kg, a po 1858 50 kg). W roku 1852: „Z Zakładem Budowy Maszyn, założonym w Tczewie dla budowy mostów przez Wisłę i Nogat, połączona jest odlewnia żeliwa wyposażona w 3 piece żeliwiaki, która w roku 1852 wyprodukowała około 4500 cetnarów odlewów z przetopionej surówki.” W roku 1856: „ W odlewni żeliwa Królewskiego Zakładu Budowy Maszyn w Tczewie zostało wytworzonych w trzech piecach żeliwiakach 4200 Ctr wyrobów żeliwnych o wartości 17 000 Thlr oraz, w połączonej z odlewnią żeliwa odlewni metali nieżelaznych, w 3 piecach tyglowych 110 Ctr odlewów o wartości 3000 Thlr. Załoga odlewni liczy 17 ludzi. Królewski Zakład Budowy Maszyn, do którego należy odlewnia, miał od 414 do 482 pracowników.„. W roku 1861 zaś: „Zakład Budowy Maszyn w Tczewie (okręg regencyjny Gdańsk) z należącej do niego, wyposażonej w 3 piece żeliwiaki odlewni żeliwa, dostarczył Królewskiej Kolei Wschodniej 5290 Ctr odlewów, które znalazły zastosowanie w gmachach publicznych.”
Można śmiało stwierdzić, że ukoronowaniem działalności zakładu związanej z budową mostów przez Wisłę, a później urządzeń Kanału Elbląskiego było nagrodzone medalem uczestnictwo w Międzynarodowej Wystawie Przemysłu i Sztuki w Londynie w roku 1862, podczas której zaprezentowano modele tych budowli. Kolejnym, po stalowej konstrukcji mostu przez Wisłę w Tczewie oraz maszynerii Kanału Elbląsko-Ostródzkiego, wytworem Królewskiego Zakładu Budowy Maszyn była konstrukcja stalowego mostu kolejowego przez Brdę pod miejscowością Czersko Polskie (obecnie dzielnica Bydgoszczy). Most znajdował się na trasie należącej do Kolei Wschodniej linii Bydgoszcz-Toruń, otwartej 24 października 1861 r., która stała się częścią Kolei Warszawsko-Bydgoskiej, łączącej od 4 grudnia 1862 r. Kolej Wschodnią z Koleją Warszawsko-Wiedeńską. Składający się z dwóch przęseł o długości 25 m każde i przecinał rzekę pod kątem 60°. Był to pierwszy most stalowy wykonany z dźwigarów o kształcie parabolicznym, według projektu Johanna Wilhelma Schwedlera, twórcy teorii budowy mostów belkowych, projektanta wielu mostów kolejowych i drogowych, w tym większości mostów przez Odrę oraz drugiego mostu przez Wisłę w Tczewie. Zastosowany przez Schwedlera typ przęsła, nazwany później jego nazwiskiem, pozwalał na obniżenie ciężaru własnego konstrukcji o 1/3 w porównaniu do stosowanych wcześniej kratownic o pasach poziomych oraz na zwiększenie bezpieczeństwa konstrukcji, w wyniku wyeliminowania działania w jej elementach obciążeń ściskających, grożących ich zniszczeniem wskutek tzw. wyboczenia, czyli wygięcia przed przekroczeniem wytrzymałości na ściskanie.
W roczniku 1871 wydawanych z inicjatywy berlińskiego związku akademickiego o nazwie Hütte (huta) zbiorów rysunków przedstawiających przykłady realizowanych aktualnie obiektów przemysłowych, maszyn oraz konstrukcji, opisana jest „Wielokątna lokomotywownia dla 16 lokomotyw. Królewska Kolej Wschodnia, Berlin i Piła„, a właściwie konstrukcja dachu tych obiektów. Autorem publikacji jest inżynier Rintelen, współpracownik inżyniera Krügera, twórcy Królewskiego Zakładu Budowy Maszyn, a później jego następca na stanowisku dyrektora zakładu. Aż do końca swoich dni był związany z Tczewem, gdzie zmarł 14 czerwca 1880 r. Ze znajdującej się pod koniec tekstu wzmianki o zmianach w konstrukcji: „W miejsce zastosowanych w dachu bydgoskim prętów napinających o przekroju okrągłym …” wynika, że przedstawiana konstrukcja jest późniejsza od bydgoskiej, a więc opracowanie dotyczyć musi dachu tczewskiego „okrąglaka”. Zadziwiająca trwałość konstrukcji, którą możemy oglądać do dnia dzisiejszego! Nie jest jasne, czy tczewska fabryka wykonywała również konstrukcje dachów dla Berlina Ostbahnhof, Piły i Bydgoszczy. Nie jest to wykluczone, zważywszy na doświadczenie zakładu w prefabrykacji skomplikowanych konstrukcji stalowych, jak chociażby opisany most na Brdzie pod Bydgoszczą.
Zakład zakończył swoją działalność pod koniec XIX wieku. Pozostały po nim zabytkowe przęsła Mostu Tczewskiego, urządzenia techniczne Kanału Elbląskiego, które do dnia dzisiejszego nie miały żadnej poważniejszej awarii oraz wspomniane stalowe elementy parowozowni, z których jedna znajduje się w naszym mieście.
gay masturbate chat
free gay chat line phone numbers
gay teen boy chat
gay bi and male text chat
[url=”https://chatcongays.com”]gay phone chat line numbers[/url]
gay chat roullete
3slothful
easy essay help
[url=”https://au-bestessays.org”]essay helpers[/url]
narrative essay help
essay correction service
[url=”https://bestcampusessays.com”]act essay help[/url]
essay services
top essay editing service
[url=”https://besteasyessays.org”]persuasive essay help[/url]
best essay editing service
expository essay help
[url=”https://bestessayreviews.net”]essay revision service[/url]
custom essay org
best essay writing
[url=”https://bestessaysden.com”]fast custom essays[/url]
buy essays
essay help
[url=”https://bestsessays.org”]essay writing services online[/url]
college essays help
best essay cheap
[url=”https://buyacademicessay.com”]college essay writer[/url]
essay title help
reliable essay writing service
[url=”https://buy-eessay-online.com”]help write an essay online[/url]
customer service essays
best custom essay service
[url=”https://buytopessays.com”]cheap custom essay papers[/url]
need help writing an essay
write my history essay
[url=”https://cheapessaywritingservice1.com”]essay editor service[/url]
romeo and juliet essay help
online essay writer
[url=”https://customcollegeessays.net”]reviews of essay writing services[/url]
admission essay editing service
university essay help
[url=”https://customessays-writing.org”]help me to write an essay[/url]
english essay writing service
help starting an essay
[url=”https://customessaywwriting.com”]write my essay help[/url]
cheap essay help
best essay writers review
[url=”https://customs-essays-writing.org”]best essay website[/url]
college admission essay service
best custom essay service
[url=”https://firstessayservice.net”]essay writing service best[/url]
essay writing on customer service
who will write my essay
[url=”https://geniusessaywriters.net”]best website to get essays[/url]
essay on helping poor people
college essay writers block
[url=”https://howtobuyanessay.com”]essay writing services singapore[/url]
definition essay help
best essay writing
[url=”https://lawessayhelpinlondon.com”]auto essay writer[/url]
help writing college application essay
english essay help online
[url=”https://lawessayhelpinlondon.com”]english essay writing help[/url]
professional college application essay writers
Hello2. And Bye2.
мон плезир казань гостевой дом планета
азур ру отдых на море сочи гостиницы в самаре цены плаза ессентуки
санаторий варзи ятчи официальный сайт фото багрипш абхазия турфирма моя россия
санаторий арнест кисловодск дельфинотерапия в геленджике
санаторий русь адрес гостиница в долгопрудном недорого отель в абрау дюрсо на берегу озера
молодежные отели подмосковья пансионат солнечный берег анапа алупка отели у моря
write my college essay
[url=”https://ukessayservice.net”]help writing an essay for college[/url]
buy essays cheap
отель оазис николаевка крым гостевые дома в севастополе с бассейном
гостиницы в лазаревском на берегу моря новый год в ялте фото реабилитационный центр кардиологии
мини отель эконом хабаровск коварство и любовь кисловодск рефлюкс эзофагит лечение самое лучшее
лучшие спа отели москвы и подмосковья вальсет красная поляна
отдых в сочи на берегу моря гостиница панама сити чита ривьера санрайз
отели в адлере с теплым бассейном зимой как доехать до барвихи общественным транспортом отдых в россии все включено
поселок курорт самоцвет пинский проезд 3
корсар 3 адлер кэшбэк за путевки по россии 2021 санаторий иволга татарстан
детский санаторий светлана дзержинск официальный сайт гостиница юрюзань 2 гис кисловодск
ореанда ялта цены 2021 azimut hotel freestyle rosa khutor отель 3
ателика гранд оазис 3 лучшие санатории сибири заполярье 3
radisson blu olympiyskiy hotel moscow москва сан россия белокуриха лоо сочи отдых санаторий
can i hire someone to write my essay
[url=”https://writemyessaycheap24h.com”]cheap custom essays online[/url]
custom essay UK
Valuable information. Lucky me I found your website by accident, and I’m shocked why this accident did not happened earlier! I bookmarked it.
finished custom writing paper https://term-paper-help.org/
paper writer https://sociologypapershelp.com/
buy papers online cheap https://uktermpaperwriters.com/
custom college paper https://paperwritinghq.com/
help writing paper https://writepapersformoney.com/
i need someone to write my paper https://write-my-paper-for-me.org/
write my philosophy paper https://doyourpapersonline.com/
buy college paper online https://top100custompapernapkins.com/
college paper help https://researchpaperswriting.org/
write my apa paper https://cheapcustompaper.org/
help with writing papers https://writingpaperservice.net/
help writing a college paper https://buyessaypaperz.com/
custom college paper https://mypaperwritinghelp.com/
write my paper college https://writemypaperquick.com/
what should i write my paper on https://essaybuypaper.com/
college paper writing help https://papercranewritingservices.com/
help with writing a paper for college https://ypaywallpapers.com/
find someone to write my college paper https://studentpaperhelp.com/
химиков 4 санкт петербург номера на садовой
отдохнуть в крыму все включено недорого санаторий имени семашко отели в токсово
недорогие отели подмосковья здрав алтай ейск приазовочка
отели в сочи цены путевки ру
кисловодск курортная поликлиника официальный сайт апарт отель мечта светлогорск кемер отель 3 звезды
санаторий волна официальный сайт пансионат с лечением звенигород недорогие санатории в сочи
отель калязин база венеция
отель мойка 22 санкт петербург санаторий юматово адлеркурорт дельфин фото
детский отдых москва кабардинка тур горячий ключ поселок курортный
ольгинка пансионат орбита официальный сайт гранд отель ока
балаково хостел анапа селена ritz carlton москва spa
лучшие санатории опорно двигательного аппарата гостиница в электростали лиговский 75
пансионат лазурный берег гагра абхазия официальный сайт санаторий дубрава
гостиницы в твери недорого цены санаторий в пятигорске с бассейном сестрорецкий курорт сайт
абрикос хостел отели в москве 3 звезды в центре санаторно курортный отдых в россии
сколько стоит билет на море в сочи купить дом немецкий национальный район алтайского края
гостиница ностальжи тюмень оса гостиница отдых в николаевке отзывы
отель коралл сочи отзывы отель в крыму все включено с бассейном турбаза михайловское
базы отдыха в башкирии на берегу парк отель жемчужина сочи
санатории дилуч анапа цены отелей боулинг новые горки
гостиница лабиринт гороховец отель корона витязево отзывы евпатория пансионат планета
санатория русь санаторий жкт лечение
пятигорск парк цветник гостиницы в ялуторовске курпаты санаторий официальный сайт
столовая виктория ессентуки санатории московской области санаторий дружба алупка
I think other website proprietors should take this internet site as an example , very clean and fantastic user genial layout.
что лечат радоном санаторий бургас сочи цены на 2022 год
санаторий голден крым отель антик ибис самара отель
спа отель беларусь в красной поляне гостиница томилино санаторий урал лазаревское официальный сайт
туры в белокуриху из барнаула
небуг видео
отель на площади ленина нижний новгород
радоновые ванны в пятигорске что это такое
отель амза в гаграх
цены на путевки в белокуриху
силиври
путевка в
хостелы рязани
энэктур гузерипль
гостиница дудинка красноярский край
санаторий серго орджоникидзе кисловодск официальный сайт
best website to get essays
[url=”https://au-bestessays.org”]professional college application essay writers[/url]
custom essay writing company
fast custom essays
[url=”https://bestcampusessays.com”]write my essay for cheap[/url]
essay writing service forum
I and also my buddies ended up studying the great secrets and techniques from your site then quickly I got an awful feeling I had not thanked the website owner for those tips. All the men were consequently happy to learn all of them and have very much been taking advantage of them. Thanks for genuinely indeed helpful as well as for pick out this form of extraordinary ideas most people are really desperate to be informed on. My very own honest apologies for not expressing gratitude to sooner.
I gotta favorite this internet site it seems very useful very helpful
I consider something truly special in this website.
Some truly prize content on this web site, saved to favorites.
Your house is valueble for me. Thanks!…
Thank you for sharing with us, I believe this website genuinely stands out : D.
whoah this blog is magnificent i love reading your posts. Keep up the good work! You know, many people are looking around for this information, you could aid them greatly.
Real great information can be found on website. „The absence of flaw in beauty is itself a flaw.” by Havelock Ellis.
all inclusive cancun resorts for families
[url=https://terlachanbe1986.theisblog.com/16501249/tale-about-easy-banana-chocolate-cream-pie-recipe]best kids all inclusive resorts[/url]
#cancun
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]kid friendly all inclusive resorts cancun[/url]
marriott in cancun with all inclusive
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]cancun mexico lodging[/url]
most luxury hotel in cancun
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]cancun spring break all inclusive resorts[/url]
cheap trip to cancun
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]vacation in cancun all inclusive[/url]
couples resorts cancun
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]cancun resorts all inclusive deals[/url]
cancun hotels resorts
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]hotels in cancun by the beach[/url]
best places to stay in cancun mexico all inclusive
[url=https://sadasndjhg231.bloginder.com/20650288/tale-about-recipe-easy-banana-cream-pie-no-bake]resorts outside of cancun[/url]
island cancun
https://heavenarticle.com/successful-network-marketing-why-the-industry-leaders-are-so-successful-35/
top 10 all inclusive resorts in cancun
https://redviajess.com/11-cosas-culturales-que-hacer-en-goa-mas-alla-de-las-playas-y-bares/
cancun cheap accommodation
https://jubasi.com/article/north-goa-vs-south-goa-the-never-ending-dilemma-of-visiting-the-hippest-city-in-2022
sargassum cancun
https://traveltriangle.com/blog/north-goa-vs-south-goa/
best family vacations all inclusive
https://championsleagueyears.com/article/north-goa-vs-south-goa-the-never-ending-dilemma-of-visiting-the-hippest-city-in-2022